فهرست مطالب

(صفحه 174)
جواب: اگر در مقابل اين پول به او خانه مى دهند و راهى جز اين ندارد، خمس به آن تعلق نمى گيرد.

سؤال 679 :معلّمى هستم كه با پدر و مادرم زندگى مى كنم و هر ماه مبلغى از حقوق خود را پس انداز مى كنم تا بتوانم براى خود مسكن تهيه كنم، آيا به اين پول خمس تعلق مى گيرد؟
جواب: اگر براى تهيه منزل مورد نياز، راهى غير از اين نداريد و نتوانيد خانه را به تدريج تهيه كنيد، خمس ندارد.

سؤال 680 :اينجانب معلّم هستم. مبلغى پول كه در سال قبل خمس آن را پرداخت كرده ام به صورت على الحساب به شركت تعاونى مسكن فرهنگيان واريز كرده ام تا در آينده قطعه زمينى به اينجانب بدهند. اكنون سال خمسى ام فرا رسيده، آيا به اين پول خمس تعلق مى گيرد؟
جواب: در فرض سؤال، خمس لازم نيست.

سؤال 681 :شخصى جهت منزل مورد نياز خود، قطعه زمينى خريده است و نمى تواند يكجا آنرا بسازد و ناچار است از درآمد و حقوق تدريجى خود پس انداز كند تا مصالح ساختمانى را سال بعد تهيه و بسازد. و اگر بخواهد در همين سال مصالح را خريدارى كند ضايع مى شود و چه بسا دزد ببرد. آيا اگر اين درآمد را پس انداز كند به آن خمس تعلق مى گيرد يا خير؟
جواب: در فرض سؤال كه براى تهيه منزل مورد نياز خود راهى غير از اين ندارد و خريد مصالح ساختمانى هم به ضرر تمام مى شود يا در معرض تلف شدن است، خمس به پس انداز تعلق نمى گيرد.

سؤال 682 :اينجانب خانه ندارم و فعلا اجاره نشين هستم و عائله مند و كم درآمد هستم و مختصر حقوق و درآمدم را پس انداز كرده ام. ناچار هستم چند سال پس انداز كنم تا بتوانم زمين لازم براى خانه را بخرم يا خانه كوچكى خريدارى كنم تا از اجاره نشينى نجات پيدا كنم، آيا به اين پس انداز خمس تعلق مى گيرد يا نه؟
جواب: در فرض سؤال، خمس به پس انداز تعلق نمى گيرد.
(صفحه 175)

فروش يا پرداخت قسمتى از لوازم زندگى يا سرمايه كسب براى خريد خانه

سؤال 683 :اگر كسى قسمتى از سرمايه كسب يا ابزار كار خود را براى خريد خانه بفروشد، آيا بايد خمس آن را بپردازد؟
جواب: اصل سرمايه و ابزار كار اگر مخمّس بوده خمس ندارد. ولى ترقى آن در صورتى كه در سال فروش مصرف نشود، خمس دارد.

سؤال 684 :اينجانب چند سال پيش حساب خمسى داشتم، ولى به واسطه سهل انگارى چند سالى است كه حساب نكرده ام و فعلا سال خمسى ندارم. چند ماه قبل مقدارى تلمبه كشاورزى داشتم و آن را فروخته و جهت سكونت خود در قم خانه اى خريدارى كردم، آيا به اين منزل خمس تعلق مى گيرد؟
جواب: اگر خمس تلمبه ها را پرداخته ايد منزل شما خمس ندارد، و اگر خمس آنها را نداده باشيد و با عين پول متعلق خمس منزل را خريده باشيد بايد تخميس كنيد، يا به حاكم شرع مراجعه كنيد، تا امر شما را اصلاح كند.

سؤال 685 :شخصى منزل مورد نياز خود را خريدارى كرده و بابت پرداخت پول آن قسمتى از اثاث منزل و طلاى همسر خود را به فروشنده داده است. آيا بايد خمس اثاث منزل و طلاى همسر را بپردازد؟
جواب: در فرض سؤال، خمس ندارد.

خانه رهنى

سؤال 686 :آنچه امروزه مرسوم است كه پولى به صاحب خانه مى دهند و در مقابل آن در خانه سكونت مى كنند و به آن رهن منزل مى گويند درچه صورت صحيح است و آيا صاحب پول بايد پس از گذشت سال خمس آن پول را بپردازد؟
جواب: مى توان از طريق بيع شرط و يا اجاره منزل به شرط قرض، اين كار را انجام داد و بيع شرط به اين صورت است كه صاحب خانه، منزل خود را به مبلغى بفروشد و با خريدار شرط كند كه مثلا اگر تا يكسال پولت را به تو پرداختم حق فسخ داشته باشم و با پرداخت پول به خريدار، بيع را فسخ كند. و شرط قرض در
(صفحه 176)
ضمن اجاره به اين صورت است كه صاحب منزل، خانه خود را به مبلغ كمى به مستأجر براى مدت معين اجاره دهد و در ضمن عقد اجاره شرط كند كه مستأجر مبلغى را براى مدت مذكور به او قرض دهد. اما نسبت به خمس پول مذكور، در صورتى كه پول از درآمد سال باشد و تهيه منزل منحصر به همين راه باشد فعلا خمس ندارد.

سؤال 687 :اينجانب خانه اى را با پول وام و قرض، رهن كردم و بعد بتدريج قرض مذكور را در مدت چند سال پرداخت كردم، آيا به آن پول خمس تعلق مى گيرد؟
جواب: اگر راه تهيه منزل براى شما منحصر به همين است فعلا خمس ندارد. ولى پس از اينكه پول را از راهن گرفتيد هرمقدار از پول كه در همان سالِ دريافت، در مؤونه صرف نشد، بايد خمس آن پرداخت شود.

سؤال 688 :اينجانب چند سال از طريق وام و قرض و پس انداز مبلغى پول جمع آورى كردم و بالأخره اقساط و بدهى هاى مربوط به آن را پرداختم. اكنون اين پول را براى رهن منزل در اختيار صاحب خانه گذارده ام، آيا به اين پول خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: در فرض سؤال، كه ظاهراً براى تهيه منزل مورد نياز خود راهى غير از اين نداشته ايد، فعلا به اين پول خمس تعلق نمى گيرد.

سؤال 689 :اينجانب منزلم را كه كوچك بود دادم و منزل ديگرى كه مناسب شأنم بود گرفتم و تفاوت قيمت آن را از درآمد سالم دادم، آيا خمس دارد؟
جواب: تبديل منزل به منزل ديگر موجب تعلق خمس نمى شود.

مصالح ساختمانى

سؤال 690 :خريدن خانه بصورت يك جا براى ما مقدور نيست. اگر امسال مقدارى از لوازم آن، چون مصالح ساختمانى، آهن و... را خريدارى كنيم، تا در سال بعد خانه بسازيم، آيا بايد خمس آنها را بپردازيم؟
جواب: در صورتى كه تهيه منزل منحصر به اين راه باشد و در سال آينده
(صفحه 177)
نتوانيد تهيه كنيد، خمس ندارد.

سؤال 691 :آيا مصالح ساختمانى كه شخص به علت نداشتن قدرت مالى نتوانسته است آنها را در تعمير يا نوسازى منزل خود استفاده كند و سال خمسى او فرا رسيده است، بايد خمس آنها را بپردازد؟
جواب: در فرض سؤال، اگر تعمير يا نوسازى منزل مورد نياز و در شأن او باشد، خمس ندارد.

خانه اضافى و اجاره اى

سؤال 692 :شخصى ساكن روستا است و در شهر خانه اى خريدارى كرده و يك اطاق آن را براى استفاده خود ـ براى مواقعى كه به شهر مى رود ـ اختصاص داده و بقيه را اجاره داده است، آيا به خانه مزبور خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: اگر يك اطاق بر حسب شأن او مورد نيازش باشد به آن خمس تعلق نمى گيرد ولى خمس بقيه را بايد بپردازد.

سؤال 693 :اينجانب خانه اى دارم كه قسمتى از آن را اجاره داده و قسمت ديگر را خودم ساكنم، آيا قسمت مورد اجاره خمس دارد؟
جواب: خمس دارد، مگر اينكه جهت امرار معاش خود به مال الاجاره آن نياز داشته باشيد.

سؤال 694 :شخصى داراى خانه مسكونى است و در بين سال از درآمد خود زمينى خريدارى كرده و خانه جديدى بنا مى كند، آيا به اين خانه خمس تعلق مى گيرد؟
جواب: در فرض سؤال، اگر خانه قبل براى او قابل استفاده نيست و عرفاً به خانه جديد نياز دارد و خانه جديد از شأن او زياد نيست، زمين و خانه جديد خمس ندارد. ولى خانه قبل متعلّق خمس است كه وقتى به خانه جديد منتقل شد، بايد خمس خانه قبلى را به قيمت فعلى بپردازد. مگر اينكه خانه قبلى را از پول مخمس خريدارى كرده باشد كه در صورت فروش، مازاد بر قيمت خريد جزء
(صفحه 178)
درآمد سال فروش بوده و اگر تا آخر سال مصرف نشود، خمس دارد.

سؤال 695 :اينجانب داراى خانه اى هستم كه آن را اجاره داده ام، آيا پولى كه صرف تعميرات منزل مى كنم، همانند اصل خانه متعلّق خمس است؟
جواب: تعميراتى كه براى بقاى منزل مذكور لازم باشد جزء مؤونه است و خمس ندارد. ولى تعميراتى كه موجب افزايش قيمت منزل يا مال الاجاره باشد ـ مثل سنگ كارى و نوسازى و تجديد بنا ـ بايد خمس مقدارى را كه به قيمت منزل يا مال الاجاره آن از جهت تعميرات افزوده شده بپردازد.

سؤال 696 :اينجانب خانه اى براى سكونت خود تهيه كردم، پس از مدتى كه در آن سكونت داشتم به جهت دور بودن فاصله خانه تا محل كارم ناچار شدم خانه را اجاره داده و با پول آن در محلى نزديك به محل كارم خانه اى اجاره كنم، آيا به خانه من خمس تعلق مى گيرد؟
جواب: در فرض سؤال خمس ندارد. بلى اگر از درآمدهاى ديگر بتوانيد مال الاجاره منزل اجاره اى را بدهيد و خانه خودتان از مؤونه بودن خارج شود و سرمايه شود بايد خمس آن را به قيمت فعلى بدهيد.

سؤال 697 :اينجانب منزل مسكونى مورد نيازم را تبديل به منزل بزرگتر در حدّ نياز و شأن خود كردم، و تفاوت آن را از درآمد سالم دادم، آيا بايد خمس منزل را بدهم؟
جواب: در فرض سؤال، خمس به آن تعلق نمى گيرد.

ماشين سوارى

سؤال 698 :آيا به ماشين سوارى خمس تعلّق مى گيرد؟ موتور سيكلت و دوچرخه چطور؟
جواب: در صورتى كه براى كسب نباشد و مورد نياز انسان باشد و از شأن او زياد نباشد، چنانچه از درآمد سال خريدارى كند خمس ندارد. و حكم موتور سيكلت و دوچرخه نيز همين است.

سؤال 699 :اينجانب مقدارى پول خمس داده شده را به عنوان پيش قسط خريد اتومبيل