فهرست مطالب

(صفحه 205)
سؤال 815 :تاجرى جنسى را به قيمت ارزان خريدارى مى كند و تا سال بعد در مغازه مى ماند و قيمت آن بالا مى رود و خمس آن را نمى دهد، در سال بعد حكم خمس آن چگونه است؟
جواب: خمس جنس موجود را بايد بپردازد. مگر اينكه در اثناى سال قيمت آن خيلى بالا رفته باشد و به طمع زيادتر شدن، آن را نفروخته باشد و سپس قيمت آن تنزل كرده باشد، كه در اين صورت خمس مقدارى كه بالا رفته بر او واجب است.

سؤال 816 :كسى كه سال خمسى نداشته و ماشين سوارى و لوازم زندگى خريدارى كرده، آيا به اين وسايل خمس تعلّق مى گيرد؟ و اگر خمس دارد، آيا قيمت فعلى را بايد بپردازد يا قيمت خريد را؟
جواب: اگر اجناس مذكور را از پول خمس داده نشده خريدارى كرده، بايد خمس آنها را به قيمت فعلى بپردازد و اگر از درآمد سال خريدارى كرده، در صورتى كه لوازم فوق مورد نياز زندگى او بوده، خمس ندارد

سؤال 817 :شخصى كه سال خمسى ندارد و مى خواهد براى خود سال خمسى قرار دهد و چند روز قبل مبلغى درآمد داشته، آيا به اين پول خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: اگر قبل از آن درآمدى نداشته، پس از دريافت اين مبلغ تا يكسال فرصت دارد و چنانچه قبلا درآمد ديگرى داشته، ملاك گذشتن يك سال از درآمد اوّل است.

سؤال 818 :شخصى خمس اموال خود را حساب كرده و پرداخته است ولى براى سالهاى بعد حساب خود را نگاه نداشته. بعد از چند سال مى خواهد اموال خود را حساب كند، آيا خمسى كه قبلا پرداخت كرده كسر مى شود؟
جواب: بلى، تمام اموال را حساب كند و آنچه قبلا خمس داده از خمس فعلى كسر كند.

سؤال 819 :خمس قالى كه بافتن آن ممكن است چند سال طول بكشد، چگونه حساب مى شود؟
(صفحه 206)
جواب: اگر بگونه اى است كه آن را مى خرند و ضرر غير قابل تحمّلى ندارد بايد خمس آن را سر سال حساب كند و در سالهاى بعد نيز خمس مقدارى كه در آن سال بافته است پرداخت كند و همچنين است اگر صاحب كار بخواهد به او مزد پرداخت كند و او قبول نكند و بگويد مزدم را آخر كار مى گيرم. بلى اگر مزد خود را در اثناى سال دريافت كند و در مؤونه خرج كند، خمس ندارد.

سؤال 820 :شخصى داراى مغازه اى است و براى او ممكن نيست سر سال حساب خود را رسيدگى كند، تكليف خمس او چيست؟
جواب: در فرض سؤال بايد در آخر سال منافع خود را بطور حدسى تعيين كرده و خمس آن را بپردازد و بعد رسيدگى كند، اگر بيش از مقدار تعيين شده بود بقيه را نيز بپردازد و اگر كمتر بود از آن كسر كند.

سؤال 821 :شخصى مى خواهد خمس اموال خود را حساب كند، آيا اموال را به قيمت خريد حساب كند يا به قيمت فعلى بازار؟
جواب: قيمت روز پرداخت خمس را بايد محاسبه كند.

سؤال 822 :در صورت تعلّق خمس به چيزى و اختلاف قيمت خريد با قيمت روز، كدام قيمت ميزان است؟
جواب: قيمت روز.

سؤال 823 :اينجانب سال گذشته صدهزار تومان داشتم مبلغ بيست هزار تومان آن را به عنوان خمس دستگردان كردم و تمام صدهزار تومان را در بانك گذاشتم اكنون سال خمسى ام فرا رسيده، آيا اگر بيست هزار تومان از درآمد امسال پرداخت كنم كافى است؟
جواب: در فرض سؤال بايد اوّل خمس درآمد امسال را كه مانده است بدهيد و بعد بدهى سال گذشته را بپردازيد. در نتيجه براى اينكه صدهزار تومان سال قبل متعلّق به خود شما گردد بايد مبلغ بيست هزار تومان به عنوان خمس صد هزار تومان سال قبل و مبلغ پنج هزار تومان به عنوان خمس بيست هزار تومانى كه از درآمد امسالتان پرداخت كرده ايد بپردازيد. (كه جمعاً 25 هزار تومان مى شود)
(صفحه 207)
سؤال 824 :الف ـ در مورد سرمايه مخمس كه استهلاك پيدا كرده و فرسوده شده و در نتيجه قيمت آن كمتر شده است، آيا جايز است كه استهلاك و تفاوت قيمت را از سود و ربح سال كسر كرد؟ ب ـ چنانچه قيمت و سرمايه مخمس، تنزّل كرده، آيا از ربح و سود بين سال جبران مى شود؟
جواب الف ـ بلى جبران و كسر كردن تفاوت قيمت و استهلاك از سود بين سال مانعى ندارد.
ب ـ حكم مسأله سابق را دارد و مى توانند كسر كنند.

سؤال 825 :اگر شخصى چيزى را به عنوان مال التجاره خريدارى كرده باشد يعنى خريده باشد تا با افزايش قيمت بفروشد و سود ببرد. آيا در موقع حساب خمس قيمت خريد حساب مى شود يا قيمت فعلى؟
جواب: قيمت فعلى ملاحظه مى شود.

شك در تعلّق خمس

سؤال 826 :در مورد شك در تعلّق خمس چه بايد كرد؟
جواب: اگر يقين به درآمد دارد و شك دارد كه آيا درآمد او تا سر سال باقيمانده يا نه، بايد تفحّص كند ولى اگر شك در اصل درآمد دارد تفحص لازم نيست. و اگر نسبت به مال معينى شك دارد كه آيا متعلّق خمس است يا نه؟ اصل عدم تعلّق خمس است.

سؤال 827 :اگر كسى شك كند آيا پولهايى كه در سالهاى قبل مصرف كرده متعلّق خمس بوده يا نه؟ تكليف او چيست؟
جواب: اصل برائت ذمّه اوست.

سؤال 828 :طلبه اى كه سهم امام (عليه السلام) مصرف مى كند و گاهى نيز از راه تبليغ درآمدى دارد، اگر در آخر سال چيزى اضافه بيايد و نداند از كدام است خمس دارد يا نه؟
جواب: بايد با مرجع تقليد مصالحه كند.
(صفحه 208)

فرار از خمس

سؤال 829 :آيا جايز است انسان قبل از رسيدن سال خمسى براى فرار از خمس، اموال خود را به ديگرى ببخشد؟
جواب: در صورتى كه بخشش مناسب با شأن انسان نباشد راه فرار از خمس نمى باشد و بايد خمس آن را بدهد و همچنين است اگر بخشش به عنوان حيله اى براى فرار از خمس باشد، مثل اينكه مال خود را به كسى ببخشد و با او قرار بگذارد كه بعد از فرارسيدن سال خمسى، مال را به صاحب مال ببخشد.

سؤال 830 :آيا انسان مى تواند قبل از فرارسيدن سال خمسى براى فرار از خمس، مازاد درآمد خود را براى خريد قالى، يخچال، تلويزيون و ساير لوازم زندگى مصرف كند؟
جواب: اگر لوازم فوق مورد احتياج زندگى او و در شأن اوست جزء مؤونه است و خمس ندارد و اگر زائد بر احتياج او يا غير مناسب با شأن اوست، بايد خمس آنها را بپردازد.

سؤال 831 :اگر كسى قبل از فرارسيدن سال خمسى وسايل ضرورى زندگى خود را خريدارى كند و تصميم داشته باشد بعد از فرارسيدن سال آنها را بفروشد آيا بايد خمس آنها را بپردازد؟ و آيا فرقى بين اينكه از اوّل قصد فرار از خمس داشته باشد يا قصد نداشته باشد وجود دارد؟
جواب: اگر وسايل ضرورى خانه را از درآمد سال خريدارى كرد و سال بعد فروخت قيمت آن جزء درآمد سال فروش قرار مى گيرد كه اگر تا آخر سال صرف مؤونه نشد بايد تخميس شود. و در اين جهت فرقى بين قصد فرار و عدم آن وجود ندارد.

مطالبات

سؤال 832 :مقدارى پول به عنوان قرض الحسنه به كسى داده ام و او پس نمى دهد و سال خمسى اينجانب رسيده است، آيا بايد خمس آن را بپردازم؟
جواب: در فرض سؤال، هروقت وصول شد، خمس آن را بلافاصله بپردازيد.
(صفحه 209)
سؤال 833 :مقدارى از مطالبات كارهايى كه در سال خمسى انجام داده ام هنوز وصول نشده و سال خمسى ام فرا رسيده است، آيا خمس اينها را بايد بپردازم؟
جواب: آنرا از درآمد سال دريافت قرار دهيد.

سؤال 834 :پولى از كسى طلب دارم و سال خمسى ام فرا رسيده و بدهكار نمى تواند بپردازد، آيا به اين پول خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: لازم نيست قبل از وصول بپردازيد.

سؤال 835 :مقدارى پول به كسى قرض داده ام و چند سال است آنها را پس نداده است، آيا بايد خمس آن را بپردازم؟
جواب: اگر بعد از گذشت سال و استقرار خمس پولها را قرض داده ايد، بايد خمس آن را بپردازيد و اگر قبل از گذشت سال قرض داده ايد در صورتى كه اطمينان به پس گرفتن آن داريد، بايد خمس آن را بپردازيد و در غير اين صورت پس از وصول، خمس آن را پرداخت كنيد.

سؤال 836 :در سر سال خمسى، قبل از دريافت حقوق ماه قبل، خمس مال خودم را محاسبه كردم و پرداخته ام و بعد از چند روز حقوق خود را گرفته ام، آيا اين حقوق مربوط به سال آينده است يا بايد همين سال محاسبه شود؟
جواب: افراد حقوق بگير مى توانند براى هر حقوق خود سال جداگانه قرار دهند لذا مى توانند براى حقوق ماه آخر، سال مستقل قرار دهند و پرداخت خمس آن الان واجب نيست.

سؤال 837 :مقدارى اضافه كار در مهر و آبان داشته ام كه حقوق آن را در اسفند داده اند. با توجه به اينكه سال خمسى اينجانب اوّل دى ماه است، آيا هنگام دريافت حقوق اضافه كارى بايد خمس آن را بدهم؟
جواب: حكم اين سؤال از جواب قبل معلوم شد.

سؤال 838 :اگر حقوق كارمند با تأخير پرداخت شود و در اين مدت سال خمسى او فرارسد،