فهرست مطالب

(صفحه 436)
مى دهد، مزد طلب كند؟
جواب: مى تواند مزد طلب كند، ولى سزاوار است زن و مرد در امور زندگى با يكديگر همكارى داشته باشند، كه پيوند زناشويى و نظام خانواده، استحكام بيشترى پيدا كند.

سؤال 1639 :در عرف معمول است كه زن كارهاى خانه را انجام مى دهد، آيا مى توان گفت زن و شوهر با توجه به اين عرف، به صورت ارتكازى، عقد را به اين مبنا انجام مى دهند كه زوجه در منزل كار كند؟ لذا زوجه جهت انجام كارهاى منزل، آيا مزدى طلبكار نيست؟
جواب: بطور كلى زحمات و كارهايى را كه زوجه در خانه شوهر انجام داده است، اگر به دستور شوهر بوده و قصد مجانى بودن و تبرّع نكرده، حق مطالبه اجرت المثل را دارد. امّا صرف عرف بلد و ارتكاز موجب عدم استحقاق اجرت نمى شود. و اينكه عقد مبيناً عليها واقع شده صرف تخيلّ است.

سؤال 1640 :زنى چند سال قبل در خانه شوهر، علاوه بر انجام امور خانه دارى، فرش هم مى بافته و قيمت آن صرف در معاش و خريد لوازم خانه و تعميرات خانه مى شده است. ضمناً جهيزيه اى با پول شيربها كه قبلا از شوهر گرفته، به خانه شوهر برده است، كه بعضى از آنها فروخته شده، و بعضى مستهلك شده و از بين رفته، فعلا شوهرش مى خواهد او را طلاق بدهد. آيا زن مزبور، حقى دارد يا نه؟
جواب: در فرض سؤال، اموالى كه ملك زن بوده، اگر شوهر بدون اذن او فروخته و صرف در تعمير خانه يا لوازم ديگر كرده، ضامن است و فرقى در اين نيست كه از جهيزيه فروخته باشد يا از اموال ديگر زن. اما اگر زن به شوهر اذن داده كه اموال او را بفروشد، و چيزى را براى خود بخرد، يا مال او در اثر استعمال از بين رفته باشد، شوهر ضامن نيست. و اما فرشى كه براى شوهر بافته، اگر به قصد مجانى بوده، حق مطالبه اجرت ندارد. و اگر به امر شوهر و به عنوان اخذ اجرت بافته است، استحقاق اجرت دارد.

سؤال 1641 :زيد زوجه خودش را مطلقه كرده است. قبل از اين كه جريان طلاق پيش بيايد،
(صفحه 437)
زوجه را مطابق عرف محلى جهت كارگرى شاليزار، به كار واداشته است، بفرمائيد آيا دست مزد زوجه، به زوج تعلق مى گيرد يا به زوجه؟
جواب: مزد كار، زوجه متعلق به خود زوجه است و به زوج مربوط نيست. مگر اين كه به او بخشيده باشد.

سؤال 1642 :زنى كه با اجازه شوهر جهت مردم بطور مزدى قالى بافته، آيا اين مزد قالى به شوهر مى رسد، يا مال خود زن است؟
جواب: اجرت قالى بافى، ملك خود قالى باف است.

سؤال 1643 :جهيزيه اى كه پدر به دخترش داده، آيا مى تواند پس بگيرد يا نه؟
جواب: اگر پدر جهيزيه را تمليك دختر خود كرده، يا به او بخشيده است; چنانچه ظاهراً يكى از اين دو است، ديگر نمى تواند پس بگيرد.

سؤال 1644 :زن كارمندى است كه با اجازه شوهر كار مى كند و حقوق مى گيرد، آيا مى تواند حقوق خود را بدون اجازه شوهر مصرف كند، يا صدقه دهد، يا هديه به كسى بدهد، يا در تمام اين موارد، اجازه شوهر لازم است؟
جواب: تصرفات زن در اموال خودش جايز و صحيح است. حتى اگر شوهر نهى كند. بلى در نذر، نذر زن بدون اجازه شوهر باطل است و لازم است با اجازه شوهر باشد.

سؤال 1645 :مردى همسرش را طلاق داده است، زن مى گويد خدمات من در خانه تبرعى نبوده، لذا مطالبه اجرت المثل مى كند. آيا ادعاى زن مسموع است يا خير؟
جواب: از قضيّه مورد سؤال اطلاع ندارم. ولى بطور كلى اگر زن به تقاضا و دستور شوهر كار كرده، و قصد تبرع و مجانى نداشته است، حق اجرت المثل دارد. و ادّعاى زن مسموع است. مگر اين كه بيّنه برخلاف اقامه شود.

احكام مقاربت

سؤال 1646 :آيا استحاضه نيز از نظر روابط زناشويى، حكم حيض را دارد؟
(صفحه 438)
جواب: خير، حكم حيض را ـ كه حرمت نزديكى على الأطلاق باشد ـ ندارد، بلكه اگر مستحاضه، غسلهاى واجب خود را انجام دهد; نزديكى شوهر با او حلال است.

سؤال 1647 :آيا وطى در دبر زوجه از نظر شرع جايز است؟
جواب: اگر ضرر معتنى به نداشته باشد و زن راضى باشد، كراهت شديده دارد.

سؤال 1648 :حديث «من لايحضر» از قول پيامبر (صلى الله عليه وآله) كه وطى در دبر زنان امت من بر مردان امتم حرام است، آيا صحت دارد؟
جواب: در مسائل فقهى معمولا روايات مختلف وارد شده و تحقيق درباره آنها شأن فقيه است. و از نظر فقهى حكم همان است كه در مسأله قبل بيان شد.

سؤال 1649 :جماع كردن رو به قبله يا پشت به قبله و همينطور صحبت كردن در حال جماع چه حكمى دارد؟
جواب: كراهت دارد.

سؤال 1650 :وطى در دبر زن حائض، چه حكمى دارد؟ و آيا كفاره دارد؟
جواب: اگر ضرر معتنى به نداشته باشد و زن راضى باشد، كراهت شديده دارد. ولى كفاره ندارد.

سؤال 1651 :اگر پزشكان مردى را از عمل زناشويى منع كنند، آيا زن حق دارد مرد را وادار به اين كار كند؟
جواب: اگر از گفته پزشك اطمينان حاصل شد كه عمل زناشويى مستلزم ضرر معتد به براى مرد است; نبايد او را وادار به اين عمل كند و همچنين است عكس مسأله.

سؤال 1652 :اگر شوهرى زنش را در مدت حيض، مجبور به تمكين كرد، حكمش چيست؟
جواب: اگر اجبار به حدى برسد كه از زوجه سلب اختيار شود، تكليفى متوجه او نيست.
(صفحه 439)
سؤال 1653 :اگر زنى در زمان حيض، شوهر خود را مجبور به انجام روابط زناشويى كند، حكمش چيست؟
جواب: البته مجبور كردن زن، شوهر خود را به طورى كه از وى سلب اختيار شود، عادتاً بعيد است. ولى بر فرض تحقق چنين امرى، مرد گناه ندارد. ولى كفاره آن را بنابر احتياط، طبق مسأله 453 توضيح المسائل بپردازد، و در هرحال كفاره به عهده زن نمى آيد.

سؤال 1654 :آيا زن و شوهر در زمان حرمت روابط زناشويى مى توانند ديگر استمتاعات را از يكديگر بگيرند؟ اگرچه انزال صورت بگيرد؟
جواب: بلى، اشكال ندارد.

سؤال 1655 :اگر مرد بخواهد به مسافرتى بيش از چهار ماه برود، آيا بايد از همسرش اجازه بگيرد؟ و اگر زن اجازه نداد مسافرت او حرام است؟
جواب: اجازه گرفتن از همسر فى نفسه، لازم نيست. اما چون زن هرچهار ماه يكبار حق مواقعه دارد، لذا در فرض سؤال لازم است اجازه بگيرد كه در حقيقت به معناى طلب اسقاط حقش است. و اگر بدون اجازه سفر كرد در صورتى كه سفر او به قصد ادا نكردن حق زوجه و ترك واجب باشد، سفر او معصيت و حرام است و بايد نماز را تمام بخواند. لكن اگر به اين قصد نباشد، حرام نيست. هرچند كه در اين صورت احوط جمع بين قصر و اتمام است. بلى در خصوص سفر واجب تكليف ساقط است و نيز در سفرهاى ضرورى عرفى مثل سفر تجارت يا زيارت يا تحصيل علم و نحو آنها تكليف ساقط است و سفر حرام نيست.

سؤال 1656 :آيا جايز است شوهر با آلت مصنوعى يا با چيز ديگرى غير از جسدش همسر خود را از لحاظ جنسى اشباع كند؟
جواب: با دست و هرجاى بدن، مانعى ندارد. ولى با غير جسد هرچه باشد، جايز نيست.
(صفحه 440)

تمكين، اطاعت، نشوز

سؤال 1657 :با چند مرتبه تمكين نكردن، زن ناشزه(1) مى شود؟
جواب: زن حتى اگر براى يك مرتبه، بدون عذر از استمتاعِ شوهر، جلوگيرى كند; ناشزه مى شود.

سؤال 1658 :اگر مرد در روابط زناشويى افراط مى كند كه براى سلامتى زن يا شوهر مضر مى باشد، آيا زن مى تواند تمكين نكند؟
جواب: اگر براى زن ضرر داشته باشد، مى تواند تمكين نكند. بلكه براى حفظ سلامتى خود، عدم تمكين لازم است; اما اگر ضرر متوجه شوهر است; نمى تواند تمكين نكند.

سؤال 1659 :اگر زن داراى ضعف شديد بدنى باشد و توان تمكين نداشته باشد; مى تواند تمكين نكند؟
جواب: ضعف غير قابل تحمل و بيمارى، مسقط تكليف است و زن مى تواند تمكين نكند.

سؤال 1660 :زنى به خانه شوهر رفته است و ساير استمتاعات صورت گرفته و تنها ازاله بكارت نشده است و حال مى گويد: تمكين نمى كنم تا مهر مرا كامل بپردازى. در صورتى كه ثابت شود از اول قصدش مطالبه مهر بوده، آيا حق امتناع دارد؟
جواب: بلى; مى تواند از تمكين ممانعت كند تا مهريّه را بگيرد.

سؤال 1661 :آيا زنى كه با افراد نامحرم ارتباط نامشروع دارد ناشزه محسوب مى شود؟
جواب: خير، ناشزه محسوب نمى شود.

سؤال 1662 :اگر زن ناشزه حامله باشد، آيا از جهت حمل استحقاق نفقه دارد؟
جواب: در فرض سؤال، زوجه نفقه ندارد. اگرچه حامله باشد.

سؤال 1663 :آيا نفقه زوجه مشروط به تمكين است يا مشروط به عدم تحقق نشوز؟

---