فهرست مطالب

(صفحه 442)
سؤال 1669 :آيا مخالفت كردن امر زوج در هر باب موجب نشوز است يا مخصوص است به امر وقاع؟
جواب: مخالفت امر زوج به عدم تمكين و عدم ازاله منفرّات و مضاد با تمتع، بلكه ترك تنظيف و تزيين با مطالبه زوج، و بيرون رفتن از خانه بدون اذن زوج، نشوز است.

سؤال 1670 :در صورتى كه مردى بخواهد على رغم كراهت، با زوجه خود از دبر نزديكى كند، آيا زوجه مى تواند امتناع كند و تمكين نكند؟
جواب: بلى، مى تواند تمكين نكند. و دليلى نداريم كه تمكين كردن نسبت به هر استمتاع جايزى، لازم است.

سؤال 1671 :مرد با چند بار تمكين نكردن به عمل زناشويى ناشز مى شود؟
جواب: به طور كلى شوهر نمى تواند بدون عذر، از قبيل خوف ضرر يا سفر ضرورى و امثال آن، نزديكى با زوجه خود را بيش از چهار ماه ترك كند. و اگر بيشتر از چهار ماه ترك كرد، ناشز مى شود، اما اگر ترك تمكين در كمتر از چهار ماه موجب وقوع زن در حرج يا خوف وقوع وى در حرام باشد، احتياط آن است كه به مقدار رفع اين امور تمكين كند.

سؤال 1672 :اگر مهريه زوج حالّ باشد، مى فرماييد كه زوجه مى تواند از ايفاى وظايفى كه در مقابل شوهر دارد خوددارى كند تا مهر به وى تسليم شود. آيا در صورتى كه عروسى واقع شده و زوجه به خانه زوج رفته و خود را تسليم زوج كرده ولى زوج قادر به مقاربت نشده است، باز زوجه مى تواند پس از آن مهريه را به شرح مذكور مطالبه كند و قبل از تسليم مهريه از ايفاى وظايف خوددارى كند؟ يا اينكه حق استنكاف با تسليم تام از بين مى رود و فقط زوجه حق مطالبه مهريه را دارد؟
جواب: بلى، در فرض سؤال كه مهر حالّ بوده، زوجه مى تواند از ايفاى وظايف مربوطه خوددارى كندتا تمام مهر خود را بگيرد و تا دخول محقق نشده حق مطالبه مهر باقى است. ولى پس از دخول اگرچه يك بار باشد، ديگرنمى تواندتمكين نكند.
(صفحه 443)
سؤال 1673 :اگر مرد به زن امر كند، فلان شكل برايش آرايش كند، يا فلان لباس را در منزل بپوشد و يا به نحو خاصى نظافت كند. آيا زن بايد اطاعت كند؟ با توجه به اين كه زن بايد منافيات را از خود دور كند؟
جواب: اطاعت زن از شوهر در امور مربوط به استمتاعات واجب است. و امور مذكوره اگر در اين راستا باشد يا ترك آنها موجب نفرت شود، بايد اطاعت كند. وگرنه لازم نيست.

سؤال 1674 :اگر خانمى ببيند شوهر او چشم چرانى مى كند و با زنهاى نامحرم بيش از او گرم مى گيرد، آيا مى تواند براى متوجه كردن او به اين عمل زشتش، تا مدتى به او تمكين نكند؟
جواب: تمكين نكردن جايز نيست. ولى با رعايت مراتب و شرايط نهى از منكر، نهى از منكر كند.

سؤال 1675 :اگر مردى به همسرش اجازه ندهد به فيلمهاى خاصى نگاه كند، با اين كه منافى عفت نيست، آيا بدون قصد ريبه مى تواند نگاه كند؟
جواب: اگر نگاه كردن منافى حقوق شوهر نباشد و مفسده اى همراه نداشته باشد، اجازه ندادن وجهى ندارد.

سؤال 1676 :اگر مرد به همسرش بگويد نبايد با فلان شخص مثلا مادر، خواهر، برادر... رفت و آمد كنى، آيا زن مى تواند آنان را به منزل دعوت كند؟ اگر به نام زن باشد چطور و چنانچه به اسم شوهر بود، چه حكمى دارد؟
جواب: اگر منافات با حقوق مرد داشته باشد يا منزل شخصى شوهر باشد يا مشترك، زن شرعاً حق دعوت ندارد. و نيز اگر ملك شخصى زن است و فرش و اثاث البيت مال شوهر يا عوارض ديگرى داشته باشد كه با حقوق شوهر منافى است، حق دعوت ندارد.

سؤال 1677 :دخترى كه عقد شده و تاكنون عروسى نكرده است، آيا بيرون رفتن او بايد با اجازه پدر باشد يا با اجازه شوهر؟ و نفقه او با كيست؟
(صفحه 444)
جواب: بيرون رفتن او از خانه بدون اجازه شوهر خلاف احتياط است. و نسبت به نفقه اگر حاضر به تمكين و رفتن به خانه شوهر است و شوهر كوتاهى مى كند، نفقه او به عهده شوهر است.

سؤال 1678 :زن ناشزه اى با ترك منزل بدون اجازه شوهر درخواست كرده كه مهر خود را بگيرد و چون شوهر نقداً نمى تواند بپردازد، مى گويد به صورت قسطى در چند سال مى دهم. اما زن اصرار دارد كه شوهرش منزل مسكونى خود را بفروشد و مهريه او را بدهد، آيا بر مرد لازم است خانه را فروخته و مهريه او را بدهد؟
جواب: در صورتى كه شوهر قدرت بر پرداخت مهريه را ندارد، بايد به او مهلت داد و در فرض سؤال منزل مسكونى از مستثنيات دين است و توقيف و فروش آن جايز نيست و اگر اختلاف وجود دارد به دادگاه مراجعه شود.

نفقه و مخارج زن و فرزند

سؤال 1679 :زنى كه تا به حال در روستا زندگى مى كرده است و فرزندان وى هم در روستا زندگى مى كنند به شهر آمده و از فرزندان خود، نفقه مناسب با شهر را طلب مى كند، حكم آن را بيان كنيد.
جواب: به طور كلى نفقه مادر در صورت توانِ فرزند و فقر مادر لازم است و در فرض سؤال، اگر فرزند توان مالى ندارد، تكليفى ندارد و اگر توان دارد و مادر فقير است، بايد نفقه را مطابق شأن مادر بدهد، يعنى اگر شأن فعلى مادر اين است كه در شهر زندگى كند، مثل اينكه همه يا اكثر فرزندان و فاميل او در شهر زندگى مى كنند و عرفاً شأن او هم اين است كه در شهر زندگى كند، بايد نفقه شهر را به او بدهد، ولى اگر چنين نيست، بايد همان نفقه روستا را به او بدهد.

سؤال 1680 :اگر زنى حاضر نشود با شوهر به منزل وى برود و بدون اجازه شوهر در خانه پدر بماند، آيا حق نفقه دارد؟
جواب: به طور كلى نفقه زوجه دائمه وقتى بر شوهر واجب است كه از او اطاعت كند و در امور مربوط به زناشويى بدون عذر شرعى سرپيچى نكند، و اگر
(صفحه 445)
بدون اذن از خانه خارج شد، نفقه اش ساقط مى شود.

سؤال 1681 :زوجه اى با مراجعه به دادگاه تقاضاى نفقه و مهريه كرده است. دادگاه زوج را براى اداى توضيحات احضار كرده است. زوج در دادگاه اعلام كرده كه نفقه در قبال تمكين است و نامبرده فعلا منكوحه غير مدخوله است. آيا با توجه به عرف متعارف ايران كه چند ماهى زوجين بصورت نامزد مى مانند زوجه حق مطالبه نفقه در مدت زمان نامزدى دارد يا خير؟
جواب: اگر زوجه حاضر به تمكين نبوده، استحقاق نفقه را ندارد.

سؤال 1682 :زيد با دختر عموى خود ازدواج كرده بعد به جهت اختلاف وى را طلاق مى دهد، آيا علاوه بر مهريه، مخارج لباس و نفقه بعد از عقد و قبل از زفاف به عهده زوج مى آيد؟
جواب: اگر پس از عقد آمادگى براى هرگونه استمتاع داشته، لباس و نفقه دارد. و در غير اين صورت ندارد.

سؤال 1683 :آيا زن مى تواند مخارج روزهاى آينده را از شوهر مطالبه كند؟
جواب: خير.

سؤال 1684 :آيا زن مى تواند مخارج روزهاى گذشته را كه مرد نپرداخته و زن از پول خود يا پس انداز مخارج روزهاى قبل خرج كرده، از شوهر طلب كند؟
جواب: نفقه زن از ديون است كه به عهده مرد مى باشد. و اگر نپرداخته مى تواند مطالبه كند. ولى اگر پس انداز مال شوهر بوده و خرج كرده حق مطالبه مجدد ندارد. چون به حقش رسيده است.

سؤال 1685 :در صورتى كه زن از شوهر خود مطالبه منزل جدا كند و بگويد در منزلى كه پدر و مادر شوهر باشند حاضر به زندگى نيستم، آيا بر شوهر لازم است كه به خواسته زن خود جامه عمل بپوشد يا خير؟ در صورتى كه مرد به خواسته زن جامه عمل نپوشاند و زن هم حاضر به زندگى نشود و به منزل پدرش برود و بگويد تا منزل جداگانه تهيه نكنى به خانه ات
(صفحه 446)
نمى آيم، آيا زن ناشزه مى شود؟ در صورتى كه زوج تمكن مالى نداشته باشد و قادر به جدا كردن منزل نباشد، وظيفه اش چيست؟
جواب: از قضيه شخصيه اطلاع ندارم. به طور كلى بر شوهر واجب است مسكن مناسب با شأن زن و متعارف محل تهيه كند و منزل جداگانه لازم نيست. مگر اين كه داشتن منزل جداگانه از شؤون آن زن باشد.

سؤال 1686 :شخصى عيال گرفته و بعد از ازدواج معلوم شده كه چند سال قبل از ازدواج عيال نامبرده مبتلا به مرضى بوده است. در موقع خواستگارى هم زوج نمى دانسته كه اين مرض را دارد، حال احتياج به عمل جراحى و مخارج زيادى مى باشد، آيا مخارج درمان چنين مرضى به عهده زوج است يا به عهده زوجه؟ و بر فرض اين كه به عهده زوج باشد، آيا در صورت عدم اقدام زوج به معالجه، مى تواند او را اجبار كند يا خير و همچنين اگر به عهده زوجه باشد، آيا زوج مى تواند او را اجبار به معالجه كند يا خير؟
جواب: مخارج معالجه زوجه به مقدار متعارف بر عهده زوج است و زايد بر آن به عهده خود زوجه است و در اين مسأله فرقى بين مريضى قبل از ازدواج و بعد از آن نيست. در عين حال سزاوار است كه زوج كوتاهى نكند، خصوصاً اگر زن توان مالى نداشته باشد. و در مقدار متعارف، زوجه حق دارد زوج را الزام كند و در زايد بر متعارف كه بر عهده خود زوجه است، زوج حق الزام ندارد، مگر از باب امر به معروف.

سؤال 1687 :آيا زن حق دارد از زندگى در خانه اى كه در آنجا پدر شوهر و مادر شوهر زندگى مى كنند امتناع و درخواست منزل جداگانه بكند؟
جواب: به طور كلى بر شوهر واجب است مسكن مناسب به شأن زن و متعارف محل، تهيه كند و منزل جداگانه لازم نيست. مگر اين كه داشتن منزل جداگانه از شؤون آن زن باشد.

سؤال 1688 :اگر اولاد قدرت بر كسب و كار داشته باشند و دنبال كار نروند، آيا در اين فرض نفقه آنان بر پدر واجب است؟