فهرست مطالب

(صفحه 468)
3 ـ آيا خانم مالك بهاى يك هشتم اعيانى درختها به قيمت امروز است كه نموّ بيشترى نموده، يا قيمت سى سال قبل كه شوهرش فوت كرده؟
جواب 1 ـ در مورد سؤال، با فرض وجود ولد براى شوهر، زوجه يك هشتم از اموال منقول و يك هشتم از قيمت بنا و اشجار را به قيمت روز موت زوج، از زوج خود ارث مى برد. و اگر هنگام موت شوهر اشجار بهره و ثمره موجودى داشته باشد، از عين آن بهره و ثمره نيز يك هشتم ارث مى برد. و اما از بهره و ثمره سالهاى بعد بكلّى ارث نمى برد. و چنانچه ورثه ميّت رضايت ندهند بايد عوض هرچه را كه برده به ورثه برگرداند. و در صورتى كه ورثه، در آن زمان، قيمت اشجار و بنا را به زن نداده باشند، الآن بايد قيمت همان روز را بدهند، نه قيمت امروز را. و اشجار آن روز نيز با قيمت آن روز با فرض بقا، قيمت شود. و خود زمين را نبايد قيمت كرد، چون زوجه از زمين ارث نمى برد. نه عيناً و نه قيمتاً.
جواب 2 ـ زن مالك يك هشتم عين اشجار نيست، تا اختيار فروش در دست او باشد. و سهم او يك هشتم از قيمت اشجار است. و حق امتناع از گرفتن قيمت را ندارد.
جواب 3 ـ مالك قيمت همان سى سال قبل است.

سؤال 1786 :مردى با زن شوهردار رابطه نامشروع داشته و عمل منافى عفّت انجام مى داده، اين زانى و زانيه شوهر را مى كشند، و شبانه نعش او را مفقود مى كنند، پس از اقرار و اعتراف زانى و زانيه، زن محكوم به حبس ابد مى شود، آيا اين زن كه ممسك در انجام قتل بوده و محكوم به حبس ابد شده، از مال شوهر مقتول ارث مى برد يا خير؟
جواب: در فرض مسأله، اگر زن شريك در قتل بوده ارث نمى برد. و اگر شريك نبوده و فقط نگاه داشته، بنابر احتياط واجب يا ساير ورّاث در سهم الارث تصالح كنند.

سؤال 1787 :شخصى در اثر تصادف با ماشين فوت كرده است. و راننده ماشين خودش صاحب ماشين است با رضايت ورثه، وجهى بعنوان خون بهاى مقتول داده است، آيا زن هم نسبت به هشت يك خود، از اين وجه، حق دارد يا نه؟
(صفحه 469)
جواب: بلى، زن نيز از ديه ارث مى برد.

سؤال 1788 :شخصى فوت كرده و وارثان او عبارتند از همسر و مادر و چند پسر و دختر، لطفاً در ميراث آنها بفرماييد اول سهم الارث همسر جدا مى شود يا سهم الارث مادر؟
جواب: در فرض سؤال تقدمى در بين نيست و سهم الارث همسر متوفى 81 از اموال منقول و قيمت هوايى مى باشد و سهم الارث مادر 61 كل اموال مى شود و بقيه بين دختر و پسر طبق احكام ارث تقسيم مى شود. مثلا اگر اموال ميت 000/100 تومان نقد باشد، سهم الارث زن 500/12 تومان و سهم الارث مادر 667/16 تومان مى شود و بقيه طورى تقسيم مى شود كه هر پسر دو برابر دختر ارث ببرد.

ارث اعمام و اخوال

سؤال 1789 :شخصى فوت كرده است. ورثه او عبارتند از يك عموى پدرى و دو خاله پدر و مادرى و يك دايى. لطفاً سهم الارث هريك را بيان فرماييد:
جواب: در فرض سؤال، تركه متوفى سه سهم مى شود، دو سهم آن به عمو مى رسد و يك سهم آن بين دايى و دو خاله بطور مساوى تقسيم مى شود.

سؤال 1790 :متوفيه دختر عمه پدر وارث مى باشد، ارث بين وراث به چه نحو تقسيم مى گردد. توضيح اينكه ورثه منحصر در شش نفر مى باشد، كه سه نفر دختر و سه نفر پسر، هستند، آيا ارث بين ايشان بالسويه تقسيم مى گرد يا با اختلاف پسر دو برابر دختر؟
جواب: ظاهراً در مورد سؤال ورثه عبارتند از فرزندان پسردايى متوفيه، كه چون از جانب مادر ميت به او منسوب مى شوند، ارث بين آنها بالسويه تقسيم مى شود.

سؤال 1791 :شخصى فوت كرده و ورثه او عبارتند از شوهر و عمه پدرى و دايى پدر و مادرى. حال سهم الارث هريك را معين كنيد؟
جواب: در فرض سؤال، پس از جدا كردن سهم الارث زوج، بقيه اموال متوفيه سه قسمت مى شود، يك قسمت سهم الارث دايى است و دو قسمت سهم الارث
(صفحه 470)
عمه است و در فرض سؤال فرقى بين ابوينى و ابى نيست. بلى با بودن عمه و عموى ابوينى، عمه و عموى ابى، ارث نمى برد و نيز با بودن دايى و خاله ابوينى، دايى و خاله اربى ارث نمى برد.

ارث كسانى كه تقديم و تأخير فوت آنها معلوم نيست

سؤال 1792 :زيد به همراه مادر و همسر خود در سانحه رانندگى فوت مى كنند. و معلوم نيست فوت كداميك مقدم است. با توجه به اين كه مادر زيد داراى دو پسر و يك دختر ديگر مى باشد، و همسر او نيز داراى پدر و مادر است، و از زيد و همسرش نيز يك دختر باقى مانده است، كيفيت ارث بردن آنها را بيان فرماييد:
جواب: تركه مادر بين چهار فرزندش تقسيم شده و سهم زيد به دخترش مى رسد. و اموال زيد بين مادر و همسر و فرزندش تقسيم مى شود. و سهم مادر به سه فرزندش مى رسد. و سهم همسر نيز به دختر و پدر و مادرش مى رسد. و نيز اموالى كه همسر قبل از سانحه داشته، بين شوهر و دختر و پدر و مادرش تقسيم مى شود.

سؤال 1793 :اينجانب فرزندى داشتم كه صاحب زن و سه فرزند بود كه در اثر سانحه از بين رفتند و هيچكس نماند. از ايشان يك منزل مسكونى و اثاثيه منزل و مبلغ دوازده ميليون ريال كه بابت بيمه عمرش كه در شركت كار مى كرد مانده است. از اين مبلغ ده ميليون ريال خرج گرديده، كه از جمله مقدارى بدهى داشته كه از اموال مرحوم پرداخت كردم. حال بفرماييد پدر و مادر زن مرحوم از اموال مرحوم ارث مى برند يا خير؟
جواب: هشت يك از قيمت هوايى منزل مزبور و پول بيمه عمر، از طريق زن به پدر و مادر او مى رسد و همينطور 3617 مهريه زن و جهيزيه اى كه پدر به او داده به پدر و مادر زن مى رسد.

سؤال 1794 :اگر كودكى دو ساله (پسر) به همراه پدر، مادر، پدربزرگ و مادر بزرگ پدرى در جنايت آمريكا در هواپيماى ايرباس كشته شده باشد، و اجداد مادرى و عموها و عمه ها زنده باشند، و از متوفى 150 تومان باقى مانده باشد، نحوه تقسيم آن بين ورثه كودك به چه
(صفحه 471)
نسبتى است؟
جواب: در فرض سؤال، اموال كودك كه در حال حيات داشته است، سه قسمت مى شود. يك قسمت كه سهم الارث مادر او مى شده به اجداد مادرى او مى رسد. و دو قسمت آن كه سهم الارث پدر است به عمو و عمه هاى پدرى مى رسد. و نيز آنچه كه در اين حادثه به عنوان خون بها به كودك تعلق مى گيرد، سه قسمت مى شود. و به همان نسبت تقسيم، و سهم مادر به اجداد مادرى و سهم پدر به عمو و عمه هاى پدرى مى رسد. بلى سهم الارث كودك كه از اموال و خونبهاى پدر و مادرش به او تعلق مى گيرد، تماماً به اجداد مادرى او مى رسد. چون بايد فرض شود كه پدر و مادر او قبل از او فوت شده اند. و ارث به طبقه دوم مى رسد كه اجداد هستند. و با وجود اجداد مادرى نوبت به عمو و عمه كه طبقه سوم هستند، نمى رسد.

سؤال 1795 :در يك تصادف سه عضو يك خانواده، يعنى زن و شوهر و تنها فرزند آنها در آنِ واحد از دنيا مى روند. حال پدر و مادر زن و برادران شوهر در قيد حيات هستند، بيان بفرماييد سهم الارث اين افراد را؟
جواب: اگر يقين دارند كه افراد مذكور در آنِ واحد و در يك لحظه فوت شده اند و احتمال تقدم و تأخر نمى دهند، در اين فرض وارث شوهر برادران او هستند. و وارث خانم متوفاة و بچه، پدر و مادر خانم هستند. كه پدر و مادر علاوه بر مهريه دخترشان، تمام دارايى و اموال دختر و نوه دخترى خود را نيز به ارث مى برند. ولى يقين پيدا كردن به اينكه فوت افراد در چنين حوادثى همزمان و در يك لحظه واقع شده، مشكل است. و در صورتى كه علم و يقين به تقارن و همزمان بودن فوت حاصل نشود، حكم غرقى و مهدوم عليهم را پيدا مى كنند.

سؤال 1796 :شخصى همراه زن و سه فرزندش در يك تصادف فوت مى كند. هم خود مرد و هم همسر او پدر و مادر دارند و فرزند ديگرى هم ندارند، حكم تقسيم ارث را بين والدين اينها بيان فرماييد؟
جواب: در فرض سؤال كه تقدم و تأخر فوت معلوم نيست و وارث آنها
(صفحه 472)
منحصر به پدر و مادر زوج و پدر و مادر زوجه است، اموالى كه زوج در حال حيات داشته، كه بيمه عمر نيز از اموال زوج محسوب مى شود، پس از اداى ديون او و مهريه زوجه اش 81 از عين منقولات و 81 از قيمت بنا را به پدر و مادر زوجه مى دهند، و زوجه از زمين ارث نمى برد، و 31 اموال زوج به پدر و مادر خود زوج مى رسد. و بقيه اموال زوج بين پدر و مادر زوج و زوجه، اثلاثاً تقسيم مى شود. يعنى 31 آن به پدر و مادر زوجه و 32 آن به پدر و مادر زوج مى رسد. و اموالى كه زوجه در حال حيات داشته، از جهيزيه و مهريه و غيره، 41 به پدر و مادر زوج و 31 به پدر و مادر خود زوجه مى رسد. و بقيه آن اثلاثاً بين پدر و مادر زوج و زوجه تقسيم مى شود. يعنى 31 به پدر و مادر زوجه و 32 به پدر و مادر زوج مى رسد. و مجموع آنچه به پدر و مادر زوج مى رسد، با عدم حاجب(1) سه قسمت مى شود. 31 به مادر زوج و 32 به پدر زوج مى رسد. و با وجود حاجب شش قسمت مى شود، 61 به مادر زوج و 65 به پدر زوج مى رسد. و آنچه به پدر و مادر زوجه رسيده، بين آنها بطور مساوى قسمت مى شود. و فرض اين است كه بچه ها مال ندارند. والاّ براى آنها هم به همين شيوه عمل مى شود.

تصرف در تركه ميت بدون اجازه وارث

سؤال 1797 :اشخاصى كه از طرف مراجع اجازه در امور حسبيّه دارند، آيا بدون اجازه وارث مى توانند زمينى را بفروشند و به كسى بدهند كه حج نيابتى انجام دهد، و اگر از مصارف حج قسمتى از زمين زياد آمد، آيا مال وارث است يا خير؟
جواب: تصرّف غير ولىّ شرعى و وصىّ نافذ نيست و چنانچه ولىّ شرعى در بين نباشد بايد با اذن كبار و اگر صغير دارد با اذن حاكم شرع اقدام كنيد.

سؤال 1798 :بعد از فوت شخصى يكى از فرزندان او در خانه مسكونى او ساكن شده است. آيا ساير ورثه از اين خانه ارث مى برند؟ و آيا مى توانند اجاره چند ماه سكونت او را از

---