فهرست مطالب

(صفحه 561)
است چنين معاينه اى را چه جهت آموزش دانشجويان و چه جهت تشخيص احتمالى يا قطعى در مورد بيمار مرد انجام دهد؟ و اگر با عدم انجام آن، متوجه بيمارى و راه درمان وى نشود، آيا مسؤول نيست؟
جواب: از جواب سؤال قبل معلوم شد. ولى تشخيص درجه حرارت از طريق مقعد اگر بيمار به هوش باشد غالباً خود بيمار مى تواند وسيله حرارت سنج را در مقعد بگذارد و متوقف بر لمس و نظر نيست.

سؤال 2088 :مراجعه زن به پزشك مرد، چه حكمى دارد؟
جواب: در صورت اضطرار و ناچارى، مانعى ندارد. ولى اگر پزشك زن هست و از عهده معالجه برمى آيد، به او مراجعه شود.

سؤال 2089 :اگر پيدا كردن دكتر زن، براى زنان مشكل باشد، آيا مى توانند به دكتر مرد مراجعه كنند؟
جواب: اگر پيدا كردن دكتر زن در حد مشقت و عسر و حرج باشد; مراجعه به پزشك مرد اشكال ندارد.

سؤال 2090 :اگر پزشك مورد اطمينان مماثل و حاذق نباشد، آيا جايز است به غير مماثل كه حاذق و مورد اطمينان است، مراجعه كرد؟
جواب: با توجه به خصوصيات مرض و خطرى بودن آن، مراجعه به غير مماثل، اشكال ندارد.

سؤال 2091 :وظيفه دانشجويان پزشكى حين آموزش در مواجهه با بيماران بخش زنان و مامايى چيست؟
جواب: در صورتى كه حفظ جان بيماران در آينده، توقف بر آن داشته باشد، اشكال ندارد. ولى تجاوز از حد ضرورت، جايز نيست.

سؤال 2092 :براى گرفتن فشار خون، معمولا آستين ها را بالا مى زنند و گاهى منجر به لمس مى شود، آيا مرد مى تواند فشار خون زن را بگيرد؟
(صفحه 562)
جواب: در صورت وجود مماثل، گرفتن فشار، توسط غير مماثل جايز نيست. و در صورت عدم وجود مماثل، به مقدار ضرورت و ناچارى، مانعى ندارد. و اگر بدون لمس و نظر ممكن باشد، لمس و نظر مطلقاً جايز نيست(1).

سؤال 2093 :آيا معاينه افراد غير بيمار، براى كنترل سلامتى آنان، در صورت لزوم تماس با نامحرم، جايز است يا نه؟
جواب: در غير موارد ضرورت جايز نيست. و مورد فوق از موارد ضرورت نيست.

سؤال 2094 :آيا تعيين ضرورت به عهده عرف است يا شخص مكلف و يا افراد صاحب نظر؟
جواب: به عهده متخصص است و در امور پزشكى، تعيين ضرورت به عهده پزشك متخصص است كه از گفته او اطمينان حاصل شود.

سؤال 2095 :نگاه كردن به عكسهاى عريان كه در كتب درسى پزشكى موجود است، اگر به قصد آموزش باشد، جايز است يا نه؟ در صورتى كه موجب ريبه گردد تكليف چيست؟
جواب: بدون قصد ريبه(2) مانعى ندارد و با قصد ريبه و التذاذ جنسى و يا مفسده، جايز نيست.

سؤال 2096 :آموزشهايى كه ملازم لمس و نظر بدن نامحرم است و به احتمال اينكه در آينده حفظ جان فردى، منوط به آن باشد، چه حكمى دارد؟
جواب: اگر حفظ جان يا سلامتى مؤمنين، گرچه در آينده، موقوف به اين امور باشد، به مقدار ضرورت، جايز است و اگر با دستكش يا با نگاه كردن در آينه ممكن باشد، بدون آنها جايز نيست.

سؤال 2097 :در حكم تماس بدن مرد و زن نامحرم، آيا فرقى بين مسلمان و غير مسلمان مى باشد؟

---

(صفحه 563)
جواب: فرقى بين مسلمان و غير مسلمان نيست.

سؤال 2098 :چنانچه براى آزمايش خون جهت ازدواج، نياز به لمس يا نظر اجنبى باشد، عمل فوق جايز است؟
جواب: خير جايز نيست، مگر اينكه مصلحت اهم در بين باشد كه در اين صورت به مقدار ضرورت جايز است.

سؤال 2099 :نگاه كردن به اعضاى جداشده از بدن نامحرم چه حكمى دارد؟
جواب: جايز نيست خصوصاً اگر قابل تشخيص باشد.

سؤال 2100 :آيا حضور مختلط دانشجويان دختر و پسر براى تشريح جنازه مرد و زن (مسلمان يا كافر) در حالى كه هيچ ساترى وجود ندارد جايز است؟
جواب: در صورت انحصار طريق، مانعى ندارد. ولى تجاوز از حد ضرورت جايز نيست.

سؤال 2101 :با توجه به اينكه تمام مراجع براين عقيده اند كه خانمها نمى توانند آستين خود را براى آمپول يا فشار خون يا نبض گرفتن و غيره در مقابل نامحرم بالا بزنند مگر در مقام اضطرار، لطفاً اضطرار را توضيح دهيد؟
جواب: معناى اضطرار اين است كه اصل تشخيص بيمارى و يا علاج آن جز از طريق مردها، امكان نداشته باشد.

سؤال 2102 :در اتاق عمل بيمارستانها پرستارهاى زن در كنار دكترهاى مرد كار مى كنند و وسايل و ابزار جراحى را به دست دكتر مى دهند و گاهى دست آنها در دست نامحرم قرار مى گيرد، آيا شرعاً حرام است؟
جواب: اگر به جاى خانمهاى پرستار، مردها بتوانند ابزار به دكترها بدهند، و بودن خانمها ضرورت ندارد، اين عمل كه منجر به قرار گرفتن دست زن نامحرم در دست مرد نامحرم مى شود، جايز نيست، خصوصاً اگر موجب فتنه و تهييج غريزه جنسى شود و خلاصه در غير حال ضرورت، جايز نيست.
(صفحه 564)

تلقيح

سؤال 2103 :اخيراً نطفه زن و مرد را گرفته، در خارج از رحم با هم لقاح مى دهند و در رحم زن قرار مى دهند، آيا اين عمل در صورتى كه زن و مرد همسر هم باشند، جايز است؟
جواب: در فرض فوق مانعى ندارد.

سؤال 2104 :اگر اين كار مستلزم نگاه كردن به عورت غير يا لمس آن باشد، جايز است؟
جواب: نگاه كردن و لمس جايز نيست.

سؤال 2105 :در صورتى كه بدون اين راه بچه دار نشوند، وظيفه چيست؟
جواب: اگر بچه دار نشدن، موجب خلل و تزلزل در زوجيت شود، مانعى ندارد.

سؤال 2106 :اجاره دادن يا اجاره كردن رحم زن، براى تلقيح نطفه مرد اجنبى، چه حكمى دارد؟
جواب: اجاره صحيح نيست و تلقيح نطفه مرد در رحم زن اجنبيه، شرعاً جايز نيست.

سؤال 2107 :اگر فرزندى از اين طريقِ حرام بدنيا آمد، چه حكمى دارد؟ و آيا آثار شرعى بر آن مترتب مى شود؟
جواب: در صورت تلقيح، ولد به صاحب نطفه ملحق مى شود.

سؤال 2108 :انتقال جنين زنى به رحم زن ديگر، در صورتى كه رحم او قدرت نگهدارى جنين را نداشته باشد، چگونه است؟
جواب: انتقال جنين به رحم زن در صورتى بى اشكال است كه جنين از اسپرم مردى تشكيل شده باشد كه شرعاً شوهر زن باشد.

سؤال 2109 :زنِ مردى كه نطفه ندارد از او طلاق مى گيرد و به عقد ديگرى درمى آيد اگر نطفه اين مرد و زن را مخلوط و بعداً به عقد شوهر اوّل درآيد و نطفه در رحمش تزريق گردد، چه صورتى دارد؟
(صفحه 565)
جواب: جايز نيست; زيراكه نطفه مربوط به مرد ديگرى است.

سؤال 2110 :آيا جايز است نطفه اى را كه تبديل به جنين شده، در رحم زنى قرار دهند؟ و در چنين فرضى اين زن، مادر محسوب مى شود يا نه؟
جواب: قرار دادن جنين متكون از نطفه غير زوح در رحم زن اجنبيّه، جايز نيست; خصوصاً اگر مستلزم ارتكاب خلاف شرع باشد. ولى اگر قرار دادند و جنين از بدوِ رشد، در رحم زن قرار گرفت، زن مادر محسوب مى شود. هرچند كه در صورت علم و عمد در خصوص باب توارث، مسأله مشكل است و احوط تصالح مى باشد. و قرار دادن جنين متكون از زوج در رحم زوجه، اگر مستلزم ارتكاب محرماتى نباشد، اشكالى ندارد. و در هرصورت زن مادر محسوب و بچّه ملحق به آنان مى باشد.

سؤال 2111 :در تاريخ 1/1/74 زن و شوهرى كه بچه دار نمى شدند; جهت انجام تلقيح مصنوعى به بيمارستان مراجعه و در تاريخ 2/1/74 مرد در تصادف، فوت كرد و در تاريخ 3/1/74 تلقيح، طبق موازين پزشكى صورت گرفته، و پس از نه ماه فرزند بدنيا آمده است; با توجه به مثال ياد شده سؤالات زير مطرح باشد:
1 ـ انجام تلقيح مصنوعى، به نظر حضرتعالى از نظر شرع انور اسلام چه صورتى دارد؟
2 ـ آيا چنين فرزندى، به خانواده ياد شده، ملحق مى شود يا خير؟
3 ـ در صورت ملحق شدن، آيا چنين فرزندى از ارث (ماترك) متوفى برخوردار مى گردد يا خير؟
جواب 1 ـ اگر نطفه از همسر شرعىِ زن گرفته شود، و مستلزم امر محرّمى نباشد، مانعى ندارد.
جواب 2 ـ فرزند به مادر ملحق است و تمام احكام مادر و فرزندى مترتب مى شود.
جواب 3 ـ ارث بردن چنين فرزندى از پدر متوفى در فرض سؤال مشكل است. و بهتر است با ورثه مصالحه كنند.

سؤال 2112 :از آنجايى كه در انجام لقاح آزمايشگاهى، جهت آبستنى مصنوعى، گرفتن