(صفحه 249)
مقام مقدسشان نمى شود؟
جواب: نقاشى عكسهاى تخيّلى معصومين (عليهم السلام) در صورتى كه برجستگى نداشته باشد و موجب هتك آنان نباشد، فى نفسه حرام نيست. ولى اعتقاد به آنها بىوجه است.
سؤال 1014 :نگهدارى مجسمه در منزل و نصب آن در ميادين و معابر چگونه است؟
جواب: نگهدارى آن محل اشكال ندارد.
سؤال 1015 :ساختن مجمسه چه حكمى دارد؟
جواب: حرام است.
سؤال 1016 :آيا ساختن مجسمه و عروسك، بوسيله خمير توسط كودكان و يا خريدن آن براى كودك اشكال دارد؟
جواب: كودكان مكلّف نيستند. و امور مذكوره نسبت به آنها مانعى ندارد.
(صفحه 250)
خريد و فروش
فروش مال ديگران
سؤال 1017 :اتومبيلى داشتم، به كسى داده بودم تا با آن كار كند، ولى او خيانت كرد و با مدارك مالكيت من آن را ربود، فعلا اتومبيل را نزد كس ديگرى پيدا كرده ام كه مى گويد از سارق خريده است، آيا مى توانم اتومبيل را از او بگيرم؟
جواب: اگر براى خريدار محرز باشد كه اتومبيل خريدارى شده مسروقه بوده و مالك واقعى آن شما هستيد، بايد اتومبيل را در اختيار شما قرار دهد و پول خود را از فروشنده پس بگيرد.
سؤال 1018 :چندين نفر در يك قطعه زمين شريك بودند، يك نفر از آنها كل زمين را به كسى فروخته است و من هم اين زمين را از او خريده و بعد از مدتى به كس ديگرى فروخته ام و من يقين به عدم رضايت شركاى اوليه زمين دارم، لطفاً حكم مسأله را بيان كنيد؟
جواب: خريد و فروش اموال و املاك ديگران بدون اجازه و رضايت آنها جايز نيست و در صورت فروش نسبت به سهام شركا معامله فضولى است و در صورت عدم قبول صاحب يا صاحبان اصلى، معامله باطل است.
سؤال 1019 :اگر كسى چيزى را بخرد و بخواهد از پول حرام قيمت آن را بپردازد، چه حكمى دارد؟
جواب: حرام است و صحت معامله مشكل است.
(صفحه 251)
سؤال 1020 :اگر كسى جنسى را نسيه بخرد و بعد پول آن را از مال حرام بدهد، آيا معامله او صحيح است؟
جواب: معامله او صحيح است. ولى بايد پول حلال بدهد و پول حرام را گرفته و به صاحب آن برگرداند. حتى اگر فروشنده متوجه شد، بايد پول حرام را به صاحب آن برگرداند و قيمت جنس خود را از مشترى بگيرد.
اگر مبيع متعلّق حق غير باشد
سؤال 1021 :سالها پيش خانه اى را خريدم و قبض و اقباض ثمن و مثمن انجام شد و حتى سند رسمى نيز تنظيم گرديد. مدتى بعد فروشنده خانه مزبور ممنوع المعامله شد، و حكم به مصادره تمامى اموال او شده است. حال آيا خريد و فروش ما، قبل از صدور حكم مذكور صحيح است؟
جواب: در فرض سؤال، معامله شما صحيح است، بلى اگر حكم مصادره اموال قبل از معامله شما بوده، معامله باطل است.
سؤال 1022 :شخصى زمين همسر خود را بدون رضايت همسر خود فروخته است و همسر او چيزى نگفته است و مشترى سالها در زمين تصرف كرده و درخت كاشته است. اكنون ورثه زن ادعاى فسخ معامله را دارند، آيا مى توانند معامله را فسخ كنند. و در صورت فسخ، حكم اشجار و زراعت زمين مذكور چيست؟ و آيا مى توانند اجاره چندين ساله زمين را بگيرند؟
جواب: اگر زن در حال حيات خود به اين معامله راضى نشده است، ورثه حق فسخ دارند و اگر فسخ كردند اشجار و زراعت براى كسى است. كه آنها را كاشته است البته بايد اجرت المثل اين مدت را به ورثه بدهد و ضررى را كه متحمل شده، از فروشنده بگيرد.
سؤال 1023 :كسى زمينى را كه از همسرش به او و فرزندانش به ارث رسيده است، بدون اجازه فرزندان خود فروخته است، آيا فرزندان او حق بهم زدن معامله مذكور را دارند؟
جواب: اگر پدر زمين مشاع را فروخته باشد، در سهم پسران فضولى مى شود و
(صفحه 252)
بدون رضايت پسران باطل است و معامله فقط در سهم پدر صحيح است. هرچند خريدار مى تواند كل معامله را فسخ كند.
فرار از ربا
سؤال 1024 :اگر كسى صد هزار تومان به ديگرى بدهد و براى فرار از ربا او را وكيل كند كه از جانب او مالى را بخرد و بفروشد او هم چنين مى كند و بعد از خريد، آن را شش ماهه به صد و بيست هزار تومان به خودش مى فروشد، آيا اين عمل رفع ربا مى كند؟
جواب: اگر همانطور كه وكالت در خريد دارد وكالت در فروش حتى به خودش داشته باشد مانعى ندارد و ربا تحقق پيدا نمى كند.
سؤال 1025 :زيد فرشى را به مبلغ 200 هزار تومان از عمرو مى خرد و پول آن را مى پردازد و شرط مى كند كه همان فرش را به مبلغ 220 هزار تومان به مدت 4 ماه به خود عمرو بفروشد آيا اين معامله صحيح است؟ و گرفتن 20 هزار تومان سود صحيح مى باشد؟
جواب: صحت چنين معامله اى، محل اشكال است.
احكام پول و طلا و خريد و فروش آن
سؤال 1026 :آيا اجازه مى فرماييد مثلا مبلغ يك ميليون تومان را نقداً به مبلغ يك ميليون و صد هزار تومان بفروشيم؟
جواب: اگر معامله عقلايى باشد مانعى ندارد. (مثلا بخواهند پول ريز را به درشت يا كهنه را به نو تبديل كنند).
سؤال 1027 :آيا اجازه مى فرماييد مثلا يك ميليون تومان را به يك ميليون و دويست تومان بصورت نسيه بفروشيم كه شش ماه ديگر بگيريم؟
جواب: مانعى ندارد.
سؤال 1028 :در مسأله 2137 توضيح المسائل ذكر شده: كه اسكناس را مى توان به قيمت بالاترى فروخت. مثلا هزار تومان را بفروشد به هزار و دويست تومان كه شش ماه ديگر
(صفحه 253)
بپردازد. آيا اين ربا محسوب نمى شود و حال آنكه در بازار هم همين كار را مى كنند؟
جواب: آنچه در اين مسأله ذكر شده است صحيح است وخريد وفروش بصورت نسيه مى باشد و مطابق موازين شرعى است. بلى اگر ربا باشد يعنى قرض بدهد به شرط اينكه شش ماه ديگر دويست تومان زيادتر بگيرد ربا مى باشد و حرام است.
بطور كلى گاه دو چيز در نظر عرف يكسان مى باشد، ولى در اثر وجود مصالحى كه برما معلوم نيست، از لحاظ شرعى يكى حرام و ديگرى حلال است. و در همين مورد آيه شريفه مى فرمايد: «قالوا انّما البيع مثل الرّبا و أحل الله البيع و حرّم الرّبا»(1) يعنى: «گفتند بيع مثل ربا است، ولى اينطور نيست. چون خداى سبحان بيع را حلال كرده است و ربا را حرام»، و مسلمانان بايد تابع امر خداى سبحان باشند.
سؤال 1029 :نظر حضرتعالى پيرامون خريد و فروش پول چيست؟ لطفاً پاسخ را همراه با دليل مرقوم فرماييد؟
جواب: گرچه خريد و فروش اسكناس از نظر موازين فقهى مانعى ندارد، و فرقى بين كم و زياد، و وجود و عدم مدت، و كوتاه و دراز بودن مدت نمى كند. زيرا كه اسكناس از مكيل و موزون نيست. و رباى معاوضى تنها در مكيل و موزون جريان دارد. ولى بهتر آن است كه از انجام آن اجتناب شود.
سؤال 1030 :تبديل طلا و گرفتن مبلغى به عنوان مزد ساخت چه حكمى دارد؟
جواب: فروش طلا به طلا و گرفتن مبلغى اضافه، گرچه به عنوان مزد ساخت جايز نيست و ربا محسوب مى شود و راه تخلص از ربا اين است كه طلا را به قيمت معين بخرد و طلاى ديگر را با قيمت مورد توافق بفروشد.
مسائلى مربوط به پول
سؤال 1031 :الف ـ اگر كسى بيست سال پيش، مبلغى به ديگرى بدهكار بوده است، با توجه
فقه
