(صفحه 55)
است نايب صورت او را بشويد و سر و پاهاى او را مسح كند و اگر از مرفق به پايين چيزى باقى مانده آن را خودش به قصد وضو بشويد و با همان مقدار سر و پاها را مسح كند و احتياط اين است كه علاوه بر وضو تيمم هم كند به اين نحو كه پيشانى را خودش به زمين مسح كند و نايب نيز بگيرد تا با دست خود به زمين بزند و پيشانى او را مسح بكشد و اگر دو پا را از مچ ندارد مسح پاها ساقط است و اگر مقدارى از روى پاها باقيمانده است همان مقدار از روى پاها را مسح كند و اگر يك دست از بالاى مرفق ندارد شستن اين دست در وضو ساقط است و دست ديگر را به همان روش كه در صورت قبل گفته شد وضو بدهد و با همان يك دست سر و پاها را مسح بكشد و اگر از مرفق به پايين مقدارى باقيمانده است آنچه تا مرفق مانده به قصد وضو بشويد و دست ديگر را نيز بشويد و براى مسح اگر دست راست ناقص است با همان باقيمانده سر و پاى راست را مسح كند و با دست چپ پاى چپ را مسح كند و اگر در يك پا از قدم (روى پا) چيزى باقى است همان مقدار را مسح بكشد و اگر از قدم چيزى نمانده مسح آن ساقط است و فقط پاى ديگر را مسح بكشد.

سؤال 143 :اگر به دست بيمارى آنژيوكت(1) بسته شده باشد طريقه عملى انجام طهارت سه گانه چگونه است؟
جواب: آنژيوكت در فرض سؤال در حكم جبيره است و بايد وضو و غسل جبيره انجام دهد.

سؤال 144 :در فرض فوق نظر به اينكه در اغلب موارد، داخل لوله پلاستيكى و قسمت خارجى آن خون جمع مى شود، وجود خون اشكالى براى نماز دارد يا نه؟
جواب: اگر مشقت ندارد لوله را تبديل يا تخليه و تطهير نمايد و الاّ با همان وضع نماز بخواند و صحيح است.

---

(صفحه 56)

مسائل متفرقه وضو

سؤال 145 :قبل از شروع به وضو دست و صورت را شسته ايم، آيا بايد آنها را براى وضو خشك كنيم؟
جواب: خشك كردن لازم نيست.

سؤال 146 :شخصى از منزل همسايه و بدون اطلاع سازمان آب، لوله فرعى كشيده و پول آب را به همسايه مى دهد، وضو و غسل با آن آب چه حكمى دارد؟
جواب: اگر لوله را موقّتاً كشيده و بنا دارد وقتى مقدماتش فراهم شد طبق مقررات، لوله كشى مستقيم كند، فعلا اشكالى ندارد. ولى اگر بنايش بر اين باشد كه حتى با قدرت و امكان هم از آن لوله فرعى استفاده كند جايز نيست و با علم به عدم جواز، صحت وضو و غسل محل اشكال است.

سؤال 147 :اگر در زمينى كه اطراف امامزاده و محل دفن اموات بوده حوض درست كنند، وضو در آن چه حكمى دارد؟
جواب: در مورد سؤال ظاهراً وضو صحيح است.

سؤال 148 :شخصى بعد از وضو خونى در صورت مى بيند و نمى داند آيا در بين وضو بوده يا بعداً بيرون آمده، آيا وضويش صحيح است؟
جواب: وضو صحيح است.

سؤال 149 :آيا آب وضو بايد از آب تصفيه شده باشد؟
جواب: لازم نيست تصفيه شده باشد، بلكه لازم است آب مطلق باشد.

سؤال 150 :وضو گرفتن با كفش غصبى چه حكمى دارد؟
جواب: اشكال ندارد.

سؤال 151 :شك در وضو كه آيا درست انجام شده يا نه، چه حكمى دارد؟
جواب: اگر بعد از آنكه از وضو فارغ شده شك كرده اعتنا نكند و وضويش صحيح است; ولى اگر در اثنا شك كرده بايد برگردد و مشكوك را بياورد، پس از آن به ترتيب وضو را تمام كند.
(صفحه 57)
سؤال 152 :اگر انسان در اثناى نماز شك كند وضو گرفته يا نه، چه وظيفه اى دارد؟
جواب: اگر حالت سابق خود را نمى داند نماز را رها كند و پس از وضو، از اوّل نماز را بخواند و بهتر است اين نماز را با همين حالت شك تمام كند و بعد وضو گرفته نماز را اعاده كند، امّا اگر حالت سابق خود را مى داند بنابر حالت سابق بگذارد، پس اگر حالت سابقه او طهارت بوده نماز را ادامه دهد و اعاده لازم نيست و اگر حالت سابقه را مى داند كه وضو نداشته و بعد احتمال وضو گرفتن مى دهد، نماز را رها كند و وضو بگيرد و از اول نماز را بخواند.

سؤال 153 :آيا وضوى بچه غير بالغ صحيح است و مى توان قرآن به دست او داد؟
جواب: بلى وضويش صحيح است و قرآن دادن به دست او اشكال ندارد.
(صفحه 58)

غسل

مسائل غسل

سؤال 154 :بيمارانى كه زخم آنان باز است مانند زخمهاى شكمى كه مرتباً ترشح به خارج مى كند چگونه غسل كنند و نماز بخوانند؟
جواب: اگر آب براى آنان ضرر ندارد حكم سالم را دارند و بايد بطور معمول غسل كنند و اگر ضرر دارد بايد اطراف زخمها را به قصد غسل بشويند و چنانچه كشيدن دست تر بر زخمها ضرر ندارد احتياط آن است كه دست تر بر آنها بكشند و بعد پارچه پاكى روى آنها بگذارند و دست تر روى پارچه هم بكشند و اگر اين مقدار هم ضرر دارد يا زخم نجس است و نمى شود آب كشيد. بايد اطراف زخمها را بطور معمول و به ترتيب اول سر و گردن بعد طرف راست و بعد طرف چپ را بشويند و بنابر احتياط تيمم بدل از غسل هم بكنند.

سؤال 155 :در اثر كهولت سن يا بعض عوارض جسمى، قسمتى از ظاهر بدن بوسيله قسمتى از پوست بدن پوشيده شده آيا بايد براى غسل قسمتى كه پوشيده شده بشويند يا جزء باطن محسوب مى شود؟
جواب: بلى، قسمتى را كه قبلا جزء ظاهر بدن بوده و فعلا مشكوك است بايد براى غسل بشويند.

سؤال 156 :آيا غسل واجب از غسل واجب ديگر كفايت مى كند؟
(صفحه 59)
جواب: بلى غسل واجب از غسل واجب ديگر كفايت مى كند.

سؤال 157 :آيا غسلهاى واجب از غسل مستحب كفايت مى كند؟ عكس آن چطور؟
جواب: اگر نيت غسل مستحب نداشته باشد غسلهاى واجب از غسل مستحب كفايت نمى كند.

سؤال 158 :آيا غسل مستحب از غسل مستحب ديگر كفايت مى كند؟
جواب: خير كفايت نمى كند مگر نيت تمامى غسل ها را بكند.

سؤال 159 :آيا رنگى كه خانمها، براى موى سر، استفاده مى كنند، مانع از رسيدن آب مى گردد يا نه؟
جواب: اگر رنگ مذكور، جرم داشته باشد مانع رسيدن آب است و چون بنابر احتياط واجب بايد براى غسل موها نيز شسته شود. بنابراين لازم است رنگى را كه جرم است برطرف كنند. اما، اگر رنگ تنها باشد مانعى ندارد.

سؤال 160 :اگر بيمار به جهت خوف از ضرر غسل جبيره اى انجام دهد و پس از نماز معلوم شود خوف او بى مورد بوده تكليف او چيست؟
جواب: اعاده لازم نيست ولى اگر اعاده كند بهتر است.

احكام بانوان

سؤال 161 :خانمى بعد از پنج روز ايام عادتش پاك شده و غسل كرده، روز هشتم يك قطره خون مى بيند، اين خون چه حكمى دارد؟
جواب: در فرض سؤال حيض است و بايد دو مرتبه غسل كند.

سؤال 162 :زن پس از ايام عادت كه معمولا شش يا هفت روز است پاك شده ولى بعد از آن باز خون زرد رنگى مى بيند و شك دارد كه خون حيض است يا نه و آيا تا ده روز تمام مى شود يا نه، وظيفه اش چيست؟
جواب: اگر خون بر آن صدق كند و از ده روز نگذرد احكام حيض را دارد.